Tham dự buổi làm việc có các đồng chí Phó Chủ tịch HĐDT của Quốc hội: Nguyễn Lâm Thành, Cao Thị Xuân, Đinh Thị Phương Lan; đại diện lãnh đạo Vụ Dân tộc, Văn phòng Quốc hội. Về phía UBDT có các đồng chí Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm: Nông Quốc Tuấn, Hoàng Thị Hạnh, Y Thông, đại diện Lãnh đạo một số Vụ và Văn phòng Điều phối Chương trình MTQG.

Dự thảo Báo cáo kết quả 01 năm thực hiện Chương trình MTQG của Chính phủ do ông Hà Việt Quân, Chánh Văn phòng Điều phối Chương trình MTQG cho biết: Sau 01 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/6/2020 phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình MTQG của Quốc hội khóa XIV, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành liên quan và các địa phương đã khắc phục những thách thức lớn trong điều kiện dịch bệnh diễn biến phức tạp. Quá trình triển khai thực hiện Chương trình MTQG đã có một số kết quả nổi bật: Chính phủ đã kịp thời ban hành Nghị quyết về triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, cùng với việc thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương và ban hành Kế hoạch công tác cụ thể của Ban Chỉ đạo Trung ương để tập trung nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện Báo cáo Nghiên cứu khả thi của Chương trình MTQG. Nội dung của Chương trình MTQG đảm bảo đúng theo chủ trương, định hướng của Kết luận số 65-KL/TW ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về công tác dân tộc trong tình hình mới, Nghị quyết số 88/2019/QH14 và Nghị quyết 120/2020/QH14 của Quốc hội phê duyệt Đề án tổng thể và Chủ trương đầu tư Chương trình MTQG phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030.

Các bộ, ngành và địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi đã có đánh giá khoa học, đầy đủ và khách quan làm cơ sở đề xuất chi tiết, đầy đủ nội dung đầu tư, kèm theo các giải pháp cụ thể về cơ chế, chính sách trong khuôn khổ Chương trình MTQG. Trong bối cảnh khó khăn về nguồn thu của ngân sách Trung ương, Chính phủ vẫn chỉ đạo Bộ Kế hoạch - Đầu tư, Bộ Tài chính dành ưu tiên cao nhất cho Chương trình MTQG; có phương án cân đối đủ hơn 50 nghìn tỷ vốn đầu tư và hơn 54 nghìn tỷ vốn chi thường xuyên cho các dự án, tiểu dự án của Chương trình theo đúng chủ trương đã được Quốc hội phê duyệt.

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện Chương trình MTQG vẫn còn một số tồn tại, hạn chế: Tiến độ chuẩn bị đầu tư Chương trình MTQG có sự chậm chễ nhất định, đặc biệt là tiến độ xây dựng nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách Trung ương, ảnh hưởng đến việc hoàn thành các thủ tục phê duyệt đầu tư Chương trình. Các dự án, tiểu dự án và nội dung của Chương trình MTQG rất đa dạng về nội dung, phong phú về hình thức triển khai trong khi quy mô các công trình, các nội dung chính sách lại nhỏ, được quy định với nhiều định mức, nhiều chính sách khác nhau dẫn tới nhưng thách thức trong quá trình tổng hợp, hướng dẫn tổ chức thực hiện Chương trình. Đội ngũ cán bộ cơ sở ở một số nơi còn hạn chế về năng lực, thiếu đồng bộ về trang thiết bị phục vụ công việc, kết hợp với điều kiện tự nhiên trên địa bàn có nhiều chia cắt, thường xuyên chịu ảnh hưởng tiêu cực của thiên tai, biến đổi khí hậu... Vì vậy quá trình giải ngân thực hiện các nội dung đầu tư của Chương trình tại các địa phương dự kiến sẽ gặp nhiều thách thức, nhất là trong giai đoạn đầu năm 2021, 2022.

Về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu trong thời gian tới, Dự thảo báo cáo cho biết: Mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức nặng nề do dịch bệnh tác động, Chính phủ sẽ tiếp tục kiên định thực hiện linh hoạt, hài hòa mục tiêu, quyết liệt phòng chống dịch bệnh hiệu quả, bảo vệ sức khỏe Nhân dân, kết hợp với ưu tiên phát triển KT - XH, đặc biệt chăm lo thực hiện chính sách hỗ trợ cho người dân vùng đồng bào DTTS và miền núi gặp nhiều khó khăn, sớm hoàn thành phê duyệt Chương trình MTQG trong quý III/2021.

Quang cảnh buổi làm việc.

Dự thảo báo cáo của Chính phủ đề xuất, kiến nghị với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội đồng ý chủ trương, giao cho Chính phủ chủ động huy động nguồn vốn ODA, vốn vay ưu đãi từ các nhà tài trợ quốc tế để bổ sung nguồn lực tăng thêm cho triển khai thực hiện Chương trình; cho phép Chính phủ sử dụng cơ chế cấp phát toàn bộ đối với nguồn vốn vay ODA cho các địa phương phụ thuộc từ 90% ngân sách trung ương trở lên và áp dụng tỷ lệ cho vay lại 10% đối với các địa phương còn lại trong Chương trình. Xây dựng kế hoạch giám sát chuyên đề của Quốc hội về một số nội dung quan trọng như: công tác lập kế hoạch, phân bổ và tiến độ giải ngân vốn, đối tượng thụ hưởng của Chương trình MTQG... Tăng cường hơn nữa công tác giám sát tình hình triển khai thực hiện Chương trình ở các địa phương; phối hợp kiến nghị các bộ, ngành, địa phương có những giải pháp cụ thể, hiệu quả trong chỉ đạo và tổ chức thực hiện các dự án, tiểu dự án của Chương trình MTQG đảm bảo thực hiện thành công các mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể đã được Quốc hội phê duyệt.

Tại buổi làm việc, Thường trực HĐDT cơ bản thống nhất với Dự thảo Báo cáo Chính phủ về nội dung kết quả 01 năm thực hiện Chương trình MTQG và đề nghị UBDT, Chính phủ phân tích, làm rõ, rà soát địa bàn và đối tượng thụ hưởng khi thực hiện phân định vùng theo trình độ phát triển; về nguyên tắc, định mức phân bổ nguồn vốn. Đồng thời, đề nghị Chính phủ tập trung chỉ đạo điều hành, tránh chồng chéo giữa 03 Chương trình MTQG, sớm có phương án đề xuất cấp vốn thực hiện Chương trình trong năm 2021 và lưu ý việc tích hợp chính sách, phân công phân nhiệm rõ ràng, phát huy vai trò cơ quan công tác dân tộc.

Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu đã đánh giá mặt được và chưa được trong thực hiện Chương trình MTQG; trong đó có việc phối hợp giữa UBDT với các bộ, ngành, trách nhiệm của các cơ quan phối hợp trong ban hành các văn bản chính sách, các quyết định quan trọng như nguyên tắc phân bổ vốn; hướng dẫn triển khai các dự án thành phần; đánh giá mức độ chuẩn bị, tiến độ hoàn thành của các bộ ngành, liên quan. Các đại biểu cho rằng cần sớm có chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương trong thực hiện Chương trình MTQG; các nội dung ưu tiên triển khai thực hiện, đảm bảo tính khả thi. Cần đánh giá được nguyên nhân khách quan, chủ quan để đề xuất giải pháp tháo gỡ cụ thể.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh tặng quà lưu niệm cho các đồng chí Lãnh đạo Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.

Phát biểu tại buổi làm việc, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh tiếp thu các ý kiến đóng góp của các đại biểu và khẳng định tinh thần quyết tâm cao nhất, bảo vệ cao nhất quyền lợi cho đồng bào DTTS từ việc thực hiện Chương trình MTQG. Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh bày tỏ mong muốn nhận được sự ủng hộ, phối hợp chặt chẽ của HĐDT của Quốc hội trong quá trình thực hiện Chương trình MTQG. Đồng thời giải trình, chia sẻ những khó khăn thực tế trong quá trình xây dựng, triển khai thực hiện Chương trình MTQG trong thời gian qua; như việc phân định vùng DTTS và miền núi theo trình độ phát triển; việc báo cáo đánh giá tác động của Chương trình MTQG… Bộ trưởng, Chủ nhiệm giao các cơ quan soạn thảo Chương trình MTQG sớm hoàn thiện báo cáo; bổ sung đầy đủ các số liệu minh chứng kèm theo; nêu rõ những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện Chương trình MTQG.

Tại buổi làm việc, Chủ tịch HĐDT của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm đồng thuận cao với Dự thảo Báo cáo, các nội dung đã thể hiện sự tâm huyết, trách nhiệm của UBDT trong triển khai xây dựng Chương trình MTQG. Đồng thời yêu cầu Báo cáo cần đánh giá đầy đủ các nguyên nhân chủ quan, khách quan một cách toàn diện và sâu sắc, trong việc thực hiện Chương trình MTQG. Chủ tịch Y Thanh Hà Niê Kđăm bày tỏ tin tưởng báo cáo của Chính phủ về Chương trình MTQG sẽ được thực hiện hiệu quả, đảm bảo yêu cầu.