Phóng viên: Thưa bà, Vụ Địa phương II được giao phụ trách 10 tỉnh khu vực Miền Trung - Tây Nguyên, trong những tháng vừa qua, dịch bệnh Covid-19 đã ảnh hưởng trực tiếp đến địa bàn vùng DTTS, bà có thể chia sẻ một số tình hình và kết quả đạt được trong năm 2021.

Bà Phạm Thị Phước An: Khu vực Miền Trung - Tây Nguyên thuộc địa bàn Vụ Địa phương II theo dõi gồm 10 tỉnh (Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hoà, Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đăk Nông và Lâm Đồng). Toàn khu vực có hơn 12 triệu dân (trong đó DTTS 2,7 triệu; riêng 5 tỉnh khu vực Tây Nguyên có hơn 2,1/5,8 triệu người DTTS, chiếm 37,8% so tổng số dân của 5 tỉnh).

Năm 2021, tình hình dịch bệnh Covid-19 tại các tỉnh trên địa bàn các tỉnh do Vụ Địa phương II theo dõi diễn biến phức tạp. Các ca Fo ngày xuất hiện ở vùng đồng bào DTTS. Địa phương có nhiều đồng bào DTTS bị nhiễm Co vid 19 nhất là tỉnh Đăk Lăk, Gia Lai, Đăk Nông.

Trước tình hình đó, Vụ Địa phương II đã phối hợp với các Ban Dân tộc tổng hợp danh sách các hộ F0 thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn để tham mưu, đề xuất với lãnh đạo Ủy ban Dân tộc xem xét, hỗ trợ. Qua đó, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT đã ký ban hành Quyết định hỗ trợ đợt 1, trong đó các địa phương trên địa bàn Vụ phụ trách có 59 F0 là người DTTS của các tỉnh Phú Yên, Lâm Đồng, Đăk Nông, Quảng Nam (Quyết định số 567/QĐ- UBDT ngày 01/9/2021). Vụ đã tiếp tục tổng hợp đề xuất Lãnh đạo Ủy ban Dân tộc tiếp tục hỗ trợ đợt 2 đối với 1.096 F0 là người DTTS của 04 tỉnh Đăk Lăk, Gia Lai, Kon Tum và Quảng Ngãi. Hiện vẫn đang tiếp tục tổng hợp để đề xuất hỗ trợ đợt 3.

Phóng viên: Mặc dù được giao theo dõi, đôn đốc tình hình thực hiện chính sách dân tộc trên địa bàn các tỉnh, nhưng tập thể lãnh đạo Vụ Địa phương II đã có nhiều linh hoạt và đề xuất trong giải quyết các tình huống đột xuất xảy ra ở vùng DTTS. Bà có thể chia sẻ một số kết quả trong hoạt động này?

Bà Phạm Thị Phước An: Bên cạnh việc ảnh hưởng của dịch Covid-19, thì vùng DTTS tại các tỉnh mà Vụ Địa phương II được giao theo dõi thường xuyên xảy ra thiên tai, hỏa hoạn, giông lốc, sét đánh, đuối nước, rắn độc cắn... làm 79 người DTTS bị chết, hơn 40 căn nhà và tài sản của đồng bào dân tộc bị cháy do hỏa hoạn và bị sập do giông lốc, sét đánh. Các dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi, tình hình hạn hán cục bộ cũng thường xuyên xảy ra, ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống bà con các dân tộc... 

Qua theo dõi, nắm tình hình địa bàn và đề xuất của các Ban Dân tộc, Vụ đã phối hợp với Văn phòng Ủy ban báo cáo lãnh đạo Ủy ban Dân tộc phê duyệt chủ trương và đã triển khai hỗ trợ cho các hộ đồng  bào DTTS nghèo bị thiệt hại về người và tài sản.

Tại các địa phương, Vụ đã tổ chức thăm hỏi, động viên, hỗ trợ trong trường hợp nhiều hộ đồng bào dân tộc bị thiệt hại hoặc những hộ đồng bào bị thiệt hại nặng; ủy quyền cho các Ban Dân tộc tổ chức thăm hỏi các hộ theo đề xuất của địa phương. Riêng địa bàn Vụ đóng trụ sở, Vụ thường chủ động phối hợp với Ban Dân tộc tỉnh Đăk Lăk tổ chức đi thăm hỏi, hỗ trợ các hộ đồng bào bị rủi ro đột xuất. Trong một số trường hợp đặc biệt, Vụ trao đổi trước với Văn phòng Ủy ban ứng trước kinh phí đi thăm hỏi cho kịp thời.

Những năm gần đây, tình trạng trẻ em bị tử vong do đuối nước xảy ra rất nhiều, hầu hết, các vụ tai nạn này đều rơi vào vùng sâu, nạn nhân là người DTTS, trẻ em không được tiếp cận với việc dạy bơi, học kỹ năng an toàn phòng chống đuối nước nên chỉ sơ sảy là các em bị tử vong. Trong 9 tháng đầu năm 2021, Vụ đã thực hiện việc hỗ trợ 120 hộ DTTS nghèo bị rủi ro thì có đến 51 hộ DTTS nghèo có người thân bị tử vong do đuối nước, trong đó chủ yếu là trẻ em bị tử vong. Các cấp, các ngành cần quan tâm để giảm thiểu tình trạng đuối nước ở trẻ em vùng đồng bào dân tộc.

Trong các chuyến đi hỗ trợ đồng bào, thì trong tháng 5 vừa qua, tôi có cùng cơ quan công tác dân tộc địa phương thăm hỏi, hỗ trợ 02 gia đình người dân tộc Xơ đăng có con bị tai nạn thương tâm trong vụ sập tường gạch vào chiều 18/5 tại xã EaYiêng,  huyện KRông Păk, tỉnh Đăk Lăk. Trong lúc bố mẹ đi làm, các nhỏ đang chơi thì một bức tường gạch đã đổ sập đè lên người cả 4 cháu. Hậu quả 01 cháu bị tử vong tại chỗ, 01 cháu bị tử vong tại bệnh viên; 01 cáu bị thương nặng phải đưa đi cấp cứu tại Tp Hồ Chí Minh và 01 cháu bị gãy chân. Hoàn cảnh của 2 gia đình rất khó khăn, đông con và đều thuộc diện hộ nghèo của xã.

Chính quyền địa phương đứng ra lo việc mai táng, kêu gọi các nhà hảo tâm quyên góp được khá nhiều tiền (hơn 200 triệu đồng) nhưng không thể giao tiền cho người vợ vì không biết cách chi tiêu, phải giao cho 1 người thân trong dòng họ đứng ra ghi chép sổ sách và lo giúp. Trong tâm trí tôi cứ hiện hữu hình ảnh người mẹ trẻ sinh năm 1993, 2 đứa con bị chết, 01 đứa bị thương nặng, có khả năng sống thực vật phải sẽ ra sao trong những ngày tháng sắp tới và khi nào gia đình em mới thoát được nghèo.

Bên cạnh đó, trong 9 tháng qua, Lãnh đạo Vụ cũng đã phối hợp, tham gia 06 Đoàn công tác của Ủy ban Dân tộc đi kiểm tra, đánh giá việc triển khai chính sách dân tộc trên địa bàn; dự hội nghị, hội thảo do các bộ, ngành, địa phương tổ chức.       

Phóng viên: Để tiếp tục làm tốt hơn nữa công tác ở địa bàn, đóng góp vào thành công chung của Ngành công tác dân tộc và sự ổn định, phát triển vùng DTTS&MN, Vụ Địa phương II có định hướng các mục tiêu, nhiệm vụ cũng như giải pháp trong thời gian tới như thế nào?

Bà Phạm Thị Phước An: Tiếp tục Quán triệt Kết luận số 65- KL/TW ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 24/NQ- TW của BCH Trung ương Đảng khóa 9 về công tác dân tộc trong tình hình mới; Nghị quyết số 88/2019/QH14 Phê duyệt Đề án tổng thể phát triển KT- XH vùng đồng bào DTTS và MN giai đoạn 2021- 2030, Nghị quyết số 120/2020/NQ-QH về phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT- XH vùng DTTS và MN giai đoạn 2021- 2030; Quyết định số 409/QĐ- TTg ngày 21/9/2020 của Thủ tướng Chính phủ về ban hành Kế hoạch triển khai Nghị quyết 120/2020/NQ-QH về phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT- XH vùng DTTS và MN giai đoạn 2021- 2030.

 Vụ Địa phương II sẽ tập trung triển khai thực hiện các nhiệm vụ được giao theo Quyết định của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc. Trong đó chú trọng: Tiếp tục bám sát địa bàn, nắm bắt kịp thời tình hình vùng đồng bào DTTS&MN trên tất cả các lĩnh vực và tình hình thực hiện các chính sách dân tộc; thường xuyên đôn đốc các Ban Dân tộc chủ động tham mưu cho UBND tỉnh thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác dân tộc trên địa bàn; phối hợp với các sở ngành, đơn vị liên quan kịp thời triển khai tổ chức thực hiện các chương trình, chính sách dân tộc trên địa bàn.

Vụ Địa phương II cũng sẽ tập trung xây dựng kế hoạch, chuẩn bị các điều kiện, nội dung liên quan phục vụ Hội nghị giao ban công tác dân tộc năm 2022 địa bàn miền Trung - Tây Nguyên; tham mưu Lãnh đạo UBDT xây dựng chương trình, kế hoạch tổ chức Đoàn công tác của UBDT đi kiểm tra tình hình thực hiện các CSDT và công tác dân tộc trên địa bàn Vụ phụ trách; phối hợp với các Vụ, đơn vị của UBDT và Cơ quan công tác dân tộc địa phương trong việc triển khai thực hiện các dự án  trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT- XH vùng DTTS và MN giai đoạn 2021 – 2030 và các chương trình, chính sách khác đầu tư trong vùng đồng bào dân tộc.

Tham gia các Đoàn công tác, các hội nghị, hội thảo của UBDT, của các bộ, ngành, địa phương theo sự phân công của Lãnh đạo Ủy ban hoặc trực tiếp mời Vụ tham dự; triển khai các hoạt động sự nghiệp về bảo vệ môi trường khi được Lãnh đạo Ủy ban giao trong đó tập trung triển khai các hoạt động và giải ngân nguồn kinh phí Dự án “Xây dựng mô hình cải thiện vệ sinh môi trường cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số vùng Tây Nguyên” tại 2 tỉnh Đăk Lăk, Đăk Nông theo Kế hoạch năm 2021 khi dịch bệnh Covid -19 được kiểm soát tại các địa phương trên.

Tiếp đón chu đáo các đoàn cán bộ cơ sở, đoàn già làng, người uy tín trong đồng bào DTTS đến thăm và làm việc với Vụ; thăm hỏi, tặng quà một số tập thể có thành tích trong công tác dân tộc và các hộ đồng bào DTTS nghèo, thuộc diện chính sách trong các dịp Lễ, Tết hoặc gặp rủi ro, hoạn nạn trong cuộc sống; thực hiện tốt công tác tiếp công dân và xử lý kịp thời các đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị theo quy định; thực hiện tốt Thông điệp 5K và các quy định về phòng chống dịch bệnh Covd 19 của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, của UBDT và địa phương nơi Vụ đóng trụ sở trong tình hình mới.

Xin cảm ơn bà đã dành thời gian trả lời phỏng vấn!